Rachunek zysków i strat banku - działalność inwestycyjna

Rachunek zysków i strat - działalność inwestycyjna

Źródło: Nota 2 do skonsolidowanego sprawozdania ING Banku za 2016 r.

Działalność inwestycyjna to najmniej widoczny z perspektywy normalnego klienta element działalności banku. Styczność z nim mają raczej klienci biznesowi, którzy korzystają z instrumentów pochodnych a to i tak nie do końca. Na potrzeby tej analizy potraktowałem jako działalność inwestycyjną trzy elementy rachunku wyników, których szczegóły zostały rozbite na trzy noty w dalszej części sprawozdania (jak widać powyżej). Niektóre banki prezentują je razem, niektóre tak jak w przykładzie oddzielnie. Ale po kolei:

1. Wynik na instrumentach finansowych wycenianych przez rachunek zysków i strat oraz wynik z pozycji wymiany.

Pod tą dość skomplikowanie brzmiącą nazwa kryje się dość w sumie prosta treść. Instrumenty finansowe wyceniane przez rachunek zysków i strat to (to jest jedna z kategorii MSR39) to nic innego jak te instrumenty, których zmiana wyceny ma bezpośredni wpływ na zysk banku. Do tej kategorii zaliczają się w uproszczeniu instrumenty notowane na płynnych rynkach, dla których w każdej chwili można podać obiektywną i wiarygodną wycenę. W przypadku banku są to najczęściej obligacje skarbowe (widać to w pozycji wynik na instrumentach dłużnych). 

Drugą dużą część w tej sekcji stanowi wynik na instrumentach pochodnych. Jest to wynik zanotowany przez bank na transakcjach prowadzonych na własnym portfelu. Klasyczne banki uniwersalne mają ten zakres działalności dość ograniczony (w przeciwieństwie do banków inwestycyjnych), nie mniej jednak zawsze musi on pozostać. Konieczność bierze się stąd, że klienci biznesowi korzystając z różnych instrumentów pochodnych w celu zabezpieczania swoich transakcji, których drugą stroną jest bank, przenoszą jakieś ryzyko na bank. Banki zarządzają tą ekspozycją poprzez zawieranie transakcji przenoszących dalej to ryzyko na rynku międzybankowym. Zanim jednak pozycja zostanie zabezpieczona na tym rynku mija trochę czasu i odnotowywany jest niewielki zysk/strata. 

2. Wynik na inwestycjach

Wynik na inwestycjach to wynik zanotowany na sprzedaży posiadanych przez bank instrumentów finansowych. Odróżnia to ten element od wyniku na instrumentach wycenianych przez rachunek zysków i strat - tam prezentowany jest wynik na instrumentach, które bank nadal posiada.

Przykładowo jeśli bank posiadał obligacje skarbowe, które klasyfikował na potrzeby rachunkowe jako "dostępne do sprzedaży" (czyli takie, których zmiana wyceny, nie jest odnotowywana w rachunku wyników, tylko bezpośrednio wpływa na wartość kapitałów własnych) i je sprzedał, zanotowałby zysk pokazywany w tej pozycji.

Wynik na instrumentach kapitałowych to wynik ze sprzedaży takich instrumentów jak akcje i udziały w sp. z o.o. W prezentowanym przykładzie akurat bank zanotował jednorazowy dość duży zysk na sprzedaży akcji Visa Europe. Zazwyczaj jednak w tej pozycji nie należy spodziewać się dużych wartości.

3. Wynik na rachunkowości zabezpieczeń

To już sekcja dla tych, którzy mają czarny pas z rachunkowości. Zasadniczo chodzi o możliwość ujęcia w dość szczególny sposób dwóch instrumentów, które spełniają określone wymogi dopasowania. W takim ujęciu efekt transakcji zabezpieczających określone ryzyka (najczęściej walutowe lub stopy procentowej) jest prezentowany "łącznie" z transakcją zabezpieczaną. Chodzi o to, aby zarządzający bankiem mogli w sensowny sposób zarządzać ryzykami i było to odpowiednio odzwierciedlone w księgach banku.